Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Leśnicy w walce o niepodległość
Leśnicy w walce o niepodległość
Leśnicy nie tylko dbają o znajdujące się w lasach pozostałości po burzliwej historii naszego kraju, ale wielu z nich czynnie tę historię tworzyło i to nierzadko na pierwszej linii frontu. Jedną z takich postaci jest Stanisław Poprawski, pochodzący z Wielkopolski weteran walk pod Verdun, aktywny uczestnik powstania wielkopolskiego oraz oddany swej pracy leśnik.
Przyszedł na świat 24 października 1894 roku w Jurkowie, wsi położonej na południowy-wschód od Kościana. Jego ojciec Hipolit był ogrodnikiem w majątku Morawskich, a matka Elżbieta Szymkowiak córką leśniczego z majątku Chłapowskich.
W 1914 Stanisław został powołany do armii niemieckiej i skierowany na front zachodni. Walczył między innymi pod Berry-au-Bac i Verdun. Gdy został ranny, przeniesiono go do ośrodka szkolenia rekrutów.
Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Rzeczypospolitej, dopiero umacniającej swoją niepodległość. Było to najbardziej znaczące spośród garstki
zwycięskich zrywów w dziejach Polski. Pierwsze z polskich powstań tamtego okresu, które umożliwiło realizację wszystkich założonych celów - mówi Andrzej Antowski z Nadleśnictwa Jarocin.
Już w połowie grudnia 1918 roku w pełnym uzbrojeniu powrócił do rodzinnej wsi i od razu włączył się w działania związane z organizacją powstania wielkopolskiego. Z własnej inicjatywy zebrał w okolicy grupę 45 ochotników, przeszkolił i włączył do Powstańczej Kompanii Krzywińskiej, która 4 stycznia 1919 r. została zaprzysiężona przed kaplicą w Jurkowie. Jeszcze tego samego dnia Stanisław Poprawski poprowadził liczący już 85 osób pluton na odsiecz Wolsztyna. Następnego dnia udało się im wyprzeć oddział Grenzschutzu (niemieckiej paramilitarnej formacji ochotniczej) ze wsi Prochy. 11 stycznia 1919 roku wraz z dowodzoną przez siebie Kompanią wziął udział w bitwie pod Osieczną. Prowadząc pluton powstańców wyposażonych w karabin maszynowy, brawurowym atakiem na lewe skrzydło spowodował załamanie się natarcia przeciwników i wycofanie się Niemców do Leszna.
Następnie został instruktorem w szkole podoficerskiej powstałej w Osiecznej. Dalej brał też udział w dozorowaniu terenów, na których Niemcy szykowali się do kontrataku i organizowali prowokacje, takie jak napad na oficerów 6. Pułku w Kąkolewie 2 lipca 1919 r. W kolejnych latach po odzyskaniu przez Polskę niepodległości uczestniczył w ofensywie na Kijów i bitwie warszawskiej, a po przełamaniu frontu w pościgu za bolszewicką 4. Armią. Po zachorowaniu na tyfus 4 lutego 1921 roku został przeniesiony do rezerwy.
Szybko znalazł zatrudnienie jako sekretarz w Nadleśnictwie Przymuszewo, by po jakimś czasie zwolnić się na własną prośbę i objąć stanowisko leśniczego w Jurkowie w majątku Morawskich. Tam w okresie dwudziestolecia międzywojennego zajmował się zalesieniami, a także prowadzeniem szkółek leśnych i bażanciarni.
Swoją posadę zatrzymał nawet w trakcie okupacji niemieckiej. Wynikało to przede wszystkim z jego biegłej znajomości niemieckiego, świetnych kwalifikacji oraz poparcia lokalnych osadników niemieckich. W 1941 roku za podrzucenie jeńcom francuskim i rosyjskim, którzy pracowali w lesie przy melioracjach wodnych żywności i papierosów, został skazany na 6 miesięcy więzienia. Jeszcze przed zakończeniem wojny, 10 marca 1945 roku odebrał nominację na leśniczego leśnictwa Jurkowo, utworzonym w ramach upaństwowienia majątków ziemskich w 1944 r. Aż do czasu przejścia na emeryturę w listopadzie 1959 roku nadzorował budowę nowej leśniczówki.
Zmarł 29 maja 1969 roku i został pochowany na powstańczej kwaterze Cmentarza Katolickiego w Lesznie. Za swoje zasługi został odznaczony Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
"Dziś w lasach, nad którymi sprawował opiekę, można zobaczyć ciekawe formy zmieszania dębu z grabem i lipą, stare okazy dębów i modrzewi podsadzone bukiem oraz drzewostan modrzewia polskiego. Jego dbałość o bogactwo przyrodnicze może podkreślić fakt utworzenia w 1959 r. na terenie leśnictwa Jurkowo rezerwatu „Czerwona Wieś”, chroniącego skupisko okazałych jałowców"-mówi Robert Mądry, leśniczy Leśnictwa Jurkowo Nadleśnictwa Kościan.
W ramach obchodów stulecia powstania wielkopolskiego Nadleśnictwo Kościan uczciło pamięć Stanisława Poprawskiego, stawiając mu tablicę pamiątkową przed leśniczówką w Jurkowie.
To tylko jedna z wielu leśnych biografii związanych z walkami o wolność i niepodległość. Więcej informacji o bohaterskich leśnikach można znaleźć również w publikacji 100 lat Niepodległej Leśne Wątki Rzeczypospolitej oraz książce jarocińskiego leśnika Andrzeja Antowskiego Poznańscy Leśnicy w służbie Wielkopolski Walczącej 1939-1945. Z okazji 100-lecia wybuchu powstania wielkopolskiego RDLP w Poznaniu wydała również komiks Wolność w sercu lasu.
