Czym jest leśnictwo wielofunkcyjne?

Człowiek swoimi mniej lub bardziej przemyślanymi działaniami, szczególnie na przełomie XIX i XX wieku oraz w I połowie XX wieku doprowadził do bardzo istotnych i nie zawsze dobrych zmian w ekosystemach leśnych.

Zanieczyszczenia przemysłowe i komunalne (powietrza, gleby, wody), pozyskiwanie kopalin, wadliwa gospodarka wodna ograniczająca się tylko do odprowadzania wody, wojny, pożary, wprowadzenie na ogromnych obszarach monokultur gatunków szybkorosnących, kłusownictwo i inne formy szkodnictwa leśnego, wpłynęły i nadal oddziałują  na sposób gospodarowania w lasach.

W lasach jednogatunkowych i jednowiekowych założonych sztucznie przez człowieka na żyznych ziemiach, zanikają lokalnie występujące typowe dla danego terenu gatunki drzew, krzewów, roślin zielnych i związanych z nimi owadów, grzybów oraz mikroorganizmów. Zostają one wyparte przez gatunki o dużej tolerancyjności. Dodatkowo teren próbują zająć i opanować tzw. gatunki inwazyjne, np. klon jesionolistny, robinia akacjowa, czeremcha amerykańska, nawłoć pospolita, trzcinniki. Następuje stopniowe ujednolicenie gatunkowe oraz wzrost ilości infekcji i chorób o charakterze epidemiologicznym (masowe szkody od owadów, grzybów patogenicznych). Niestety, na ponowne zróżnicowanie w efekcie naturalnych zmian i powrót bioróżnorodności na terenie „sztucznej monokultury” musielibyśmy czekać kilkadziesiąt lub kilkaset lat, biernie obserwując pojawiające się okresowo zakłócenia: gradacje owadów, pożary, szkody od wiatru i śniegu, spontaniczne zmiany szaty roślinnej, nie mogąc zaspokajać potrzeb (gospodarczych, społecznych, kulturowych i in.) związanych z lasem. 

Działania leśników od lat zmierzają do stymulowania w lasach pozytywnych dla środowiska
a zbliżonych do naturalnych procesów odtworzeniowych i przekształceniowych.

Działania te polegają m.in. na dążeniu do zachowania różnych typów mikro środowisk w lasach (tworzenie nisz ekologicznych dla życia gatunków o wąskim specyficznym zakresie wymagań),
na działaniach w zakresie kształtowania ekotonów na granicach lasu (równowaga gatunkowa, bariera ochronna przed wnikaniem gatunków obcych dla lasu, bariera mikroklimatyczna). Przebudowujemy lite drzewostany sosnowe na mieszane np. dębowo-sosnowe, świerkowe na np. jodłowo-bukowo-świerkowe (stabilność, zdrowotność, odporność). Wykonujemy podsadzenia biocenotyczne, wprowadzamy podszyty, promujemy i popieramy naturalne odnowienia lasu czy wreszcie tworzymy bazy żerowe dla zwierzyny leśnej (zróżnicowanie  gatunkowe, wiekowe, przestrzenne lasu).

Przywrócenie i utrzymanie właściwych, naturalnych mechanizmów regulacyjnych jest ciągle działaniem priorytetowym.

Wydatkując znaczne środki finansowe dążymy do zatrzymania wody w lesie i chronimy tereny podmokłe, bagna, źródliska, lasy przy rzekach i strumieniach.

Wyłączamy drzewostany z gospodarowania i pozostawiamy je do naturalnego rozpadu, potęgując efekt przywracania naturalnej różnorodności gatunkowej ptaków, owadów, grzybów. Popieramy w rozwoju i chronimy naturalnie wykształcone biogrupy drzew, chronimy drzewa dziuplaste.

Realizując wizję leśnictwa proekologicznego staramy się przywracać w lasach naturalną różnorodność biologiczną, która ma decydujący wpływ na prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów leśnych.

Prowadząc od lat racjonalną i zrównoważoną gospodarkę leśną tworzymy warunki do wykształcenia i utrzymania się zróżnicowanej szaty roślinnej i świata zwierzęcego, mającej decydujące znaczenie dla „bioróżnorodności” a pośrednio dla jakości życia człowieka współczesnego, niejako przy okazji umożliwiając wypełnianie przez lasy różnorakich funkcji gospodarczych  i społecznych.

Lasów w Polsce przybywa. Lasy zmieniają się na naszych oczach, są coraz piękniejsze, bardziej zróżnicowane i dostępne dla społeczeństwa. Zmienia się sposób gospodarowania w lasach. Zmienia się sposób patrzenia na las. Zmieniają i ubogacają się wzajemne relacje zachodzące na styku leśnictwa i społeczeństwa, leśnictwa i turystyki, leśnictwa i edukacji, leśnictwa i gospodarki narodowej, leśnictwa     i kultury oraz tradycji, leśnictwa i historii, leśnictwa i filozofii życia.